Τι πραγματικά είναι Ευτυχία;
Οι φιλόσοφοι ανέκαθεν θεώρησαν την ευτυχία ως το ύψιστο αγαθό. Ο Thomas Jefferson ανήγαγε την ευτυχία σε ένα από τα κεντρικά θέματα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Ποιοι όμως είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ευτυχία; Η ευτυχία μας εξαρτάται από τις συγκρίσεις που κάνουμε ανάμεσα στον εαυτό μας και τους άλλους και ανάμεσα στις τρέχουσες συνθήκες της ζωής και τις συνθήκες του παρελθόντος μας. Τα κριτήρια της σύγκρισης ποικίλλουν, από το χρήμα, την επαγγελματική θέση, την ακαδημαϊκή επιτυχία μέχρι τις αισθηματικές σχέσεις.
Ο Charles Montesquieu, Γάλλος φιλόσοφος σημείωνε:
"Αν κάποιος επιθυμεί μόνο να είναι ευτυχής, αυτή η επιθυμία είναι εύκολο να εκπληρωθεί. Όμως όταν επιθυμούμε να είμαστε ευτυχέστεροι των άλλων ανθρώπων είναι πάντα δύσκολο, γιατί πιστεύουμε ότι οι άλλοι είναι ευτυχέστεροι από ότι είναι στην πραγματικότητα."
Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες για την ευτυχία - η θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης -
μοιράζεται την αντίληψη του Montesquieu για τη φύση της ευτυχίας. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η ευτυχία είναι το αποτέλεσμα της εκτίμησης ότι οι περιστάσεις της ζωής ενός ατόμου είναι ευνοϊκότερες από των άλλων, όπως όταν ανακαλύπτει κανείς ότι έχει έναν από τους καλύτερους βαθμούς στη τάξη. Σε μία μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι μαθητές αισθάνονται καλύτερα όταν είναι παρών κάποιος που είναι χειρότερος από αυτούς. Έτσι μπορεί κάποιος να αισθάνεται περισσότερο ικανοποιημένος από τη ζωή του, όταν τη συγκρίνει εσκεμμένα με τη ζωή των άλλων ανθρώπων που είναι λιγότερο ευτυχείς.
Ένας παράγοντας κοινωνικής σύγκρισης, που είναι λιγότερο σημαντικός απ'όσο πιστεύεται, είναι ο πλούτος. Σύμφωνα με το μελετητή της ανθρώπινης ευτυχίας Edward Diener οι πλούσιοι άνθρωποι δεν είναι πιο ευτυχισμένοι από τους άλλους, εφόσον βέβαια οι τελευταίοι έχουν εξασφαλισμέναα τα αναγκαία της ζωής, δηλαδή εργασία, σπίτι και οικογένεια.
Σύμφωνα με τη θεωρία του επιπέδου προσαρμογής, η ευτυχία μας δεν εξαρτάται μόνο από τη σύγκριση του εαυτού μας με τον εαυτό μας. Η ευτυχία μας εξαρτάται εν μέρει από τη σύγκριση των περιστάσεων του παρόντος με τις παρελθούσες συνθήκες της ζωής μας. Όμως, καθώς οι συνθήκες της ζωής μας βελτιώνονται, οι απαιτήσεις μας για να είμαστε ευτυχισμένοι μεγαλώνουν. Αυτό το γεγονός μπορεί να έχει αναπάντεχες συναισθηματικές επιπτώσεις σε κάποιον που έχει μία ξαφνική οικονομική επιτυχία. Οι μικρές χαρές της ζωής μπορεί να μην τον ικανοποιούν πλέον.
Οι απαιτήσεις του για να είναι ευτυχισμένος γίνονται πολύ μεγάλες, όπως φαίνεται σε μία μελέτη που έγινε στην πολιτεία του Illinois, στους τυχερούς του λόττο. Παρά το γεγονός ότι είχαν κερδίσει από 50,000 μέχρι 1,000,000 δολάρια, αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν πιο ευτυχισμένοι από ότι ήταν στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα έβρισκαν πολύ λιγότερη ευχαρίστηση στις καθημερινές δραστηριότητες που πριν τους έδιναν χαρά, όπως το να βλέπουν τηλεόραση, να ψωνίζουν ρούχα ή να μιλάνε με κάποιο φίλο.
Έτσι μολονότι το να συγκρίνουμε τις συνθήκες της ζωής μας με αυτές των άλλων που είναι λιγότερο τυχεροί από εμάς, μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε πιο ευτυχισμένοι. Η βελτίωση των συνθηκών της ζωής μας μπορεί να μας κάνει να έχουμε όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις για να είμαστε ευτυχισμένοι - γεγονός που κάνει την ευτυχία όλο και πιο άπιαστη. Αναγνωρίζοντας αυτό το πρόβλημα ο κληρικός Henry Van Dyke, παρατήρησε ότι:
"είναι καλύτερα να επιθυμούμε αυτά που έχουμε παρά να έχουμε αυτά που επιθυμούμε!"


Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου